Amerika ile İran arasında daha yakın zaman önce başlayan nükleer görüşmeler, ABD’nin İran’dan uranyum zenginleştirme programından vazgeçmesini istemesi sonrası tıkandı. Aslında İran 2015’teki anlaşmada bunu kabul etmiş, hatta elindeki çeşitli seviyelerde zenginleştirilmiş uranyumu da Rusya’ya yollamıştı. Ama şimdi bu öneriyi kabul etmeyince görüşmeler tıkandı. The New York Times gazetesi, İranlı müzakerecilerin pazar günü ABD Başkanı Donald Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff’a yeni bir öneri sunduğunu iddia etti. Gazeteye göre İran, uranyum zenginleştirme işini iki Arap ülkesi Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ile birlikte ve Amerikan şirketlerinin de katılımıyla yapmayı önerdiğini yazdı.

Gazete İran ve ABD tarafının haberle ilgili açıklama yapmadığını ama İran medyasının konuya ilişkin haberler yayınladığını söylüyor.

Halen Suudi Arabistan’da  bulunan Amerikan Başkanı Donald Trump dün “İran’la anlaşma yapmak istiyorum. Eğer yapabilirsem çok mutlu olacağım. O zaman dünya ve bu bölge daha güvenli bir yer olacak” dedi. Ancak Trump İranlı yetkilileri bir anlaşma için zamanın daraldığı konusunda da uyardı.

İran, Avrupa’yı İstanbul’da görüşmeye çağırdı

Öte yandan Tahran’dan yayın yapan “Irannuances” haber sitesine göre, İran ile E3 olarak adlandırılan 2015’teki nükleer anlaşmanın Avrupalı tarafları, İran’ın nükleer programı ve yaptırımların kaldırılması konusunda istişarelerde bulunmak üzere 16 Mayıs’ta İstanbul’da görüşecek.

Görüşmenin bakan yardımcıları ve üst düzey diplomatlar tarafından yürütüleceği belirtildi.

İran ile ABD arasında Umman aracılığında devam eden nükleer müzakere süreci devam ederken taraflar görüşmelerin olumlu olduğunu açıklamıştı. Görüşmelerde İran, ABD’nin tek taraflı yaptırımlarının kaldırılması karşılığında nükleer programını kısıtlamaya hazır olduğunu belirtiyor. Müzakerelerde Avrupa ülkeleri yer almıyor.

E3 ile İran arasında 2 Mayıs’ta Roma’da görüşme planlanmış ancak ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ertelenmesi sonrasında görüşme iptal edilmişti.

İran, 2015’te imzalanan nükleer anlaşmayla kaldırılan Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesini sağlayabilecek “tetik mekanizması” adı verilen maddenin, Avrupa ülkeleri tarafından işletilmesinden endişe ediyor. Söz konusu mekanizmanın süresi 18 Ekim’de sona eriyor. İran’ın nükleer programıyla ilgili çözüm üretilemezse Avrupa ülkelerinin bu tarihten önce mekanizmayı işletebileceği öngörülüyor.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, 11 Mayıs’ta Fransız gazetesi Le Point’te yayımladığı makalesinde “tetik mekanizmasının kötüye kullanılmasının” sonuçları olacağını belirterek, “Bu durum sadece Avrupa’nın anlaşmadaki rolünün sonu değil, aynı zamanda geri dönüşü olmayan bir hale gelebilecek gerginliğin tırmanması anlamına da gelebilir.” ifadelerini kullanmıştı.

Erakçi, Avrupa ülkelerine İran ile nükleer görüşme çağrısında bulunmuştu.