Türkiye, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın hazırladığı iddianameyle, e-devlet sistemine bile sahte diploma yükleyebilen çeteden haberdar oldu. Çetenin açığa çıkarılmasına paralel olarak “inşaat mühendisliği, hukuk, öğretmenlik” gibi alanlarda sahte diploma üretilerek hem e-devlet hem YÖK sistemine bunların yüklendiği de açığa çıktı. Kamuoyu, bir anda sayıları 400’ü bulduğu iddia edilen sahte diplomalıları tartışmaya başladı. Savcılık, bugüne kadar iki iddianame hazırladı ve buna paralel olarak halen bir soruşturmaya daha devam ediyor. Yargılama ve soruşturma, sahte diploma alanların mevcut konumunu da açığa çıkartacak.
Sahte diploma skandalıyla ilgili kafa karışıklıkları da sürüyor. T24’den Gökçer Tahincioğlu, sahte diploma skandalıyla ilgili bilgileri derledi. 10 soruda davanın nasıl açıldığı, neler yaşandığı, açığa çıkan usulsüzlükler ve yaşanacak süreç şöyle:
1- Sahte diploma skandalı nasıl açığa çıktı?
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 2024’te, elektronik sertifika hizmet sağlayıcı kuruluşların Adana, Mersin, Hatay, Ankara ve İstanbul bayi/ofisleri üzerinden sahte sürücü belgesi ve T.C. kimlik kartları kullanılmak suretiyle kamu kurum ve kuruluşlarında görevli yöneticiler adına elektronik imza başvuru ve üretiminde bulunduklarını tespit etti.
Bu elektronik imzaların da kamu kurumlarına ait sistemlere erişim sağlanarak kullanıldığını saptadı. Öncelikle Gazi Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı Daire Başkanlığı adına sahte kimlikle üretilen e- imzalar kullanılarak, bu kurumların sistemine yetkisiz erişim sağlandığı anlaşıldı.
Gazi Üniversitesi’nde hukuk ve mühendislik fakültesinde sahte mezuniyetler oluşturularak bunun YÖKSİS sistemine eklendiği tespit edildi. Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde de sürücü belgesi elektronik sınav sonuçlarının “başarılı” olarak değiştirildiği anlaşıldı. Dört kişiye de lise mezuniyet kaydı eklendiği saptandı.
Bunun üzerine yürütülen soruşturmada 20 Mayıs’ta 134 kişi hakkında dava açıldı.
2- Hangi kurumlar için sahte elektronik imza üretildi?
Yapılan incelemeler sonucunda şu kurumlardaki kritik isimler adına sahte imza üretildiği anlaşıldı:
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı Ö.A.K.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkan (BTK) Yardımcısı B.K.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı (YÖK) Eğitim Öğretim Daire Başkanı S.İ.
Ege Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı Diploma Hizmetleri Şube Müdürü A.A.
Akdeniz Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanı A.E.
Süleyman Demirel Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanı E.G.
Anadolu Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanı G.T.
Yıldız Teknik Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanı H.B.A.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı personeli H.D.
Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Görevlisi H.G.T.
Ege Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanı I.G.K.
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Öğretim Görevlisi (Prof. Dr.) İ.H.
Atatürk Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanı M.S.
Mersin Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanı N.G.T.
Uludağ Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanı N.A.
İnönü Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanı S.D.
Atatürk Üniversitesi Öğretim Görevlisi Y.B.
3- Sahte elektronik imza üretilmesi ne anlama geliyor?
Bir kurumun elektronik sistemlerinde işlem yapabilmek, bu işlemleri e-devlet sistemine yükleyebilmek için yetkili olmak gerekiyor. Bu yetkili kişiler de “elektronik imza” adı verilen, isimlerine ve kimlik numaralarına kayıtlı elektronik belge ile iş ve işlem yapabiliyor. Elektronik imza tıpkı TC kimlik numarası gibi kişiye özel. Ankara Başsavcılığı, diploma skandalına imza atan sanıkların, hem kendi fotoğraflarını hem de diploma talebinde bulunan kişilerin fotoğraf ve bilgilerini kullanarak, yetkili kişilerin elektronik imza belgelerindeki fotoğrafların değiştirildiğini tespit etti. Böylece, sisteme sızılarak yetkili kişilerin elektronik imzalarıyla iş ve işlemler yapıldı. Oluşturulan sahte belgeler de e-devlet sistemine yüklendi.
4- İlgili devlet kurumları bunu fark etmedi mi?
Bazı devlet kurumları henüz işlem yapılmadan sisteme usulsüz giriş yapıldığını tespit etti. Bazıları ise usulsüz belge oluşturulduktan bir süre sonra sistemin farkına varabildi. Kamu kurumları bunun üzerine tespitlerini savcılığa iletti. Bazı kurumlar ise sanıklar yakalandıktan sonra usulsüz işlemlerin farkına varabildi. Bu kurumlarda çok sayıda sahte belge üretildi.
5- 400 sahte diploma bulunduğu iddiası doğru mu?
Ankara Başsavcılığı’nın hazırladığı iki iddianame ve iddianameye dönüştürmek üzere ayırdığı bir soruşturma dosyası bulunuyor. Ancak şu ana kadar 400 sahte diploma üretildiği net biçimde tespit edilmiş değil. Tespit edilen iş ve işlemler de diplomadan ibaret değil.
Sahte diploma üretilmesi, öğrenciliği dondurulan kişilerin pasif durumdaki öğrencilik kaydının aktif yapılması, ön lisans diploması üretilmesi, öğrenci belgesi üretilmesi, ehliyet sınavında başarısız olanların durumunun başarılı hale getirilmesi, not yükseltilmesi gibi yüzlerce işlem var.
6- Sahte diploma neye karşılık verildi?
Adına sahte diploma düzenlenen sanıkların büyük bölümü, bu işleri yapan çete üyelerini tanıdığını doğruladı ancak diploma talebinde bulundukları iddialarını reddetti. Kimi; sertifika için online programa kaydolduğunu ve adına diploma düzenlendiğini sonradan öğrendiğini söyledi, kimi çetenin diploma ürettikten sonra kaydın silinmesi için kendisinden para istediğini öne sürdü, çok azı ise diploma ya da diğer işlemler için para verdiğini kabul etti.
İddianamede ifadesi alınan sanıklar, 2 bin dolardan, 250 bin liraya ulaşan rakamların çete üyeleri tarafından talep edildiğini ifade etti.
7- Hangi alanlarda sahte diploma verildi?
Savcılık, log kayıtları ve elektronik diğer kayıtlar üzerinden Ege Üniversitesi Psikoloji, Atatürk Üniversitesi Resim İş Öğretmenliği, İnönü Üniversitesi Tarih, Ege Üniversitesi Makine Mühendisliği, Ege Üniversitesi Mimarlık, Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği not yükseltme, Yıldız Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği pasif durumdaki öğrenciliğin aktif duruma getirilmesi, Atatürk Üniversitesi İşletme diploması, Mersin Üniversitesi Kimya diploması, Atatürk Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık diploması, Yıldız Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi diploması, Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği diploması, Gazi Üniversitesi Hukuk diploması, Ege Üniversitesi Gıda Mühendisliği diploması…
İddianamede çok sayıda üniversite bu şekilde sıralanıyor.
8- Diploma alanların mevcut durumu, ne iş yaptıkları, nerede bulundukları incelendi mi?
Bu konudaki incelemeler ve soruşturma sürüyor.
Şüphelilerin iki ayrı elektronik imza sertifikası veren şirketi kullanarak, 14 üniversitenin öğrenci işleri ve öğretim görevlisinin, Göç İdare Başkanlığı yetkililerinin BTK Kurumu yetkililerinin, Milli Eğitim Bakanlığı yetkililerinin ve bazı emniyet yetkililerinin adına sahte elektronik imza ürettikleri saptandı. Sahte diploma alanların akademik kariyerleri, nerelerde çalıştıkları ise soruşturma sonunda netleşecek. Diplomalarının iptali için ayrı bir süreç yürütülecek.
9- Çetenin çalışma biçimi net biçimde açığa çıkartıldı mı?
Evet. Çetenin, üniversite ve kamu kurumları ile çalışan resmi sertifika sağlayıcı şirketlerin çalışanlarıyla işbirliği yaptığı, daha sonra kamu kurumlarında kritik görevlerdeki kişilerin elektronik imza belgelerinin sahtesini ürettikleri, elektronik imzanın onaylanması için ilgili yetkilinin fotoğraflarını çete elemanlarının kimliklerine yapıştırdıkları, devlet kurumlarının sistemlerine böylece girerek belge oluşturdukları ve bu belgeyi YÖK sistemine girdikleri anlaşıldı.
Sahte diploma istemediğini söyleyenlerin de buna rağmen sisteme girerek diplomaları inceledikleri, belge indirdikleri saptandı.
Çetenin, bu yöntemlerle “yüz yüze kimlik onayı yapılmıştır” doğrulamasını bile yapabildikleri anlaşıldı.
10- Diğer kurumlarda hangi suçlar işlendi?
İddianameye göre, Motorlu Taşıt Sürücü Kursiyerleri E Sınav sonuçlarında başarısız olarak değerlendirilen 70 altı puan alan kişilerin sınav notunda değişiklikler yapılarak, 70 ve üstü puan sınav sonuçlarının başarılı olarak değiştirildiği, direksiyon sınav sonuçlarının değiştirildiği, lise mezuniyet belgesi oluşturulduğu anlaşıldı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Milli Emlak Genel Müdürlüğü Genel Satış Daire Başkanı’nın bilgisi dışında adına düzenlenen e-imza ise işlem yapılamadan ortaya çıkarıldı. Bakanlık suç duyurusunda bulunarak kayıtlarda yapılabilecek olası bir usulsüzlüğün önüne geçti. Aksi takdirde milyon dolarlık arazilerin tapu kayıtlarında değişiklik yapılabileceği anlaşıldı.
