Çocukken birçoğumuz evden ya da yakınlarında tuvalet bulunan bir mekândan ayrılmadan önce büyüklerimizden “Çıkmadan yap çişini” uyarısını işittik, değil mi? Büyüklerimiz bu uyarıyı yaparken çok haklı bir gerekçeyle hareket ediyordu.

“Her ihtimale karşı” tuvalete gitmek, özellikle tuvaletini tutmaya eğilimli çocukların uygunsuz yerlerde kazalar geçirmesini önlemenin en iyi yollarından biri.

Ürologlar her ihtimale karşı tuvalete gitme davranışına “proaktif” boşaltım adını veriyor. Her yaştan insan genellikle yola çıkmadan veya uyumadan önce bunu yapıyor.

Pennsylvania Üniversitesi Perelman Tıp Fakültesi’nde üroloji profesörü olan Dr. Ariana Smith, The New York Times’a yaptığı açıklamada, ara sıra “her ihtimale karşı” tuvalete gitmenin fazla bir zararı olmayacağını ancak bunu günde birkaç kez yapmanın, mesaneniz ve beyniniz arasındaki doğal geri bildirim döngüsünü bozarak mesane sorunları olasılığını artırabileceğini söyledi.

Proaktif işemenin neden zararlı olabileceğini anlamak için mesanenin nasıl çalıştığını bilmekte fayda var. Böbrekler, atıklar maddeleri vücuttan atabilmek kanı süzerken idrar üretiyor ve bu idrar mesanede toplanıyor. Kadınlar mesanelerinde ortalama 500 mililitre (iki su bardağı kadar) idrar tutabiliyor. Erkeklerde ise bu miktar 700 mililitreye (yaklaşık üç bardağı) çıkıyor.

Ancak tuvalete gitme ihtiyacı, bu sınıra ulaşmadan önce mesanemiz 150 ila 250 mililitre kadar idrarla dolduğunda hissedilmeye başlıyor. Mesane, içindeki idrar miktarı arttıkça beyne sinir sinyalleri göndererek bize “Haydi tuvalete git” mesajını gönderiyor.

The New York Times’a konuşan uzmanlar, “her ihtimale karşı” tuvalete gitme işini çok sık yapan kişilerde, mesanenin beyne “Tuvalete git” sinyallerini standart idrar miktarına sahip olmadan çok önce göndermeye başladığını söyledi.

Washington Üniversitesi’nde epidemiyolog ve cerrahi profesörü olan Siobhan Sutcliffe, sinyallerin sürekli erken gönderilmesinin “zamanla mesanenin tutabileceği idrar hacmini azaltabileceğini” söyledi.

Dr. Smith de bunun sonucunda, kişinin tuvaleti hemen kullanamayacağı bir durumda olduğunuzda rahatsızlık yaşayabileceğini belirtti.

İhtiyaç ortaya çıkmadan önce idrar yapmak zorlanma olasılığını da artırıyor. Alabama Üniversitesi Birmingham Tıp Fakültesi’nde gerontoloji, geriatri ve palyatif bakım profesörü ve davranış psikoloğu olan Kathryn Burgio, bunu yapmanın mesaneyi ve diğer organları destekleyen pelvik taban kaslarına ekstra baskı uyguladığını ve potansiyel olarak onları zayıflatabileceğini vurguladı.

Dr. Sutcliffe, bu nedenlerle “her ihtimale karşı” tuvalete gitmenin, insanların aşırı aktif mesane geliştirmesine yol açabileceğini, bunun da güçlü ve sık idrara çıkma dürtüsüyle kendini gösteren bir durum olduğunu ifade etti.

Kısa cevap evet. Araştırmacılara göre beynimiz düşündüğümüzden daha fazla kontrole sahip. Utah Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde geriatri şefi olan Dr. Alayne Markland, bu durumu “Akıl mesaneden üstündür” sözleriyle özetledi.

Dr. Burgio, “Önleyici tuvalet molalarını azaltmak istiyorsanız, derin nefes almayı, dikkatinizi dağıtmayı veya ‘Kontrol bende’ gibi ifadelerle kendi kendinizi telkin etmeyi deneyin” dedi. Zira bu alanda yapılmış birkaç küçük çalışma, farkındalık tekniklerinin ani, yoğun işeme dürtülerini azaltabileceğine işaret ediyor.

Konuyla ilgili daha fazla bilimsel araştırmaya ihtiyaç var ancak uzmanlar bu gibi yöntemlerin mesanenizi yalnızca daha fazla sıvı biriktiğinde sinyal gönderecek şekilde yeniden eğitmenize yardımcı olabileceğine inanıyor. Bununla birlikte, aşırı aktif mesane veya idrar kaçırma gibi durumları zaten yaşıyorsanız, deneyebileceğiniz başka yöntemler de var:

Bir pelvik taban terapisti ile çalışmak: Dr. Sutcliffe, günden güne artan çalışmalarda pelvik taban kaslarına yönelik fizik tedavinin, insanların tuvalete gitme zamanları üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmalarına yardımcı olabileceğinin görüldüğünü söyledi. Hastaların bir fizyoterapistle çalışarak mesaneyi kontrol etmek için bu kasları çalıştırmayı ve güçlendirmeyi öğrenmeleri mümkün. Dr. Burgio, “İnsanlara beklemeyi, derin bir nefes almayı ve pelvik taban kaslarını tekrar tekrar kasmayı öğretiyoruz. Bu, mesanenin sakinleşmesine yardımcı olacak ve böylece dürtü ortadan kalkacaktır” diye konuştu.

İçtiklerinize dikkat edin: Uzmanlar, sıvı tüketiminin kontrol altına alınması gibi yaşam tarzı değişikliklerinin de yardımcı olabileceğini vurguladı. Zira kafein, alkol, yüksek asitli içecekler ve hatta tatlandırıcılar gibi bazı yapay bileşenler mesane zarını tahriş ederek daha sık idrara çıkmaya neden olabiliyor. Dr. Smith, kafeini azaltmanın “evrensel olarak yararlı olduğunun görüldüğünü”, çünkü bunu yapmanın dürtüleri ve sızıntıyı azaltabileceğini söyledi.

Diğer sağlık sorunları için kontrol yaptırın: Diyabet veya uyku apnesi gibi durumlar daha sık idrara çıkmaya neden olabileceğinden, genel sağlığınız hakkında bir doktorla konuşun. İlaç tedavisi gibi diğer müdahaleler bu gibi durumlarda seçenek olabiliyor.

“Amaç, beyin ve mesane arasındaki kısır döngüyü kontrol altına almaktır” diyen Dr. Smith, çoğu durumda “her ihtimale karşı” tuvalete gitmenin etkilerinin giderilebileceği konusunda iyimser olduğunu belirterek, “Sağlıklı mesaneler dirençlidir” diye konuştu.