Bugün bütün dünya ve en önemlisi Gazze’de hala hayatta kalmayı başaran Filistinliler ümitli bir sabaha uyanıyor. Amerikan Başkanı Donald Trump tarafından açıklanan ateşkes ve barış planına dün gece Hamas’tan kısmen de olsa, muğlak bir dille yazılmış da olsa olumlu yanıt geldi. Bu olumlu yanıt üzerine ABD Başkanı Donald Trump İsrail’e çağrı yaparak silahların susmasını istedi. Benzer bir çağrısı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da yaptı.
ABD Başkanı Trump, geçen hafta New York’ta Türkiye dahil 8 islam ülkesinin lideriyle yaptığı toplantıda onlara Gazze için hazırladığı bir planı sunmuştu. Bu toplantıda Türkiye dahil islam ülkeleri söz konusu planı kabul etti ve üzerlerine düşeni yapacaklarını söyledi. Trump onlardan Hamas’ı ikna etmelerini istiyordu, kendisi de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile konuşacak ve onu ikna edecekti.
Pazartesi günü Trump-Netanyahu buluştu ve ardından Netanyahu planı kabul ettiğini söyledi, plan kamuoyuna duyuruldu. Sıra Hamas’ın da planı kabul etmesindeydi.
Türkiye’den MİT Başkanı İbrahim Kalın hemen ertesi günü Katar’a gitti, Hamas’la daha önce Katar ve Mısır aracılığıyla yürütülen temaslara katıldı, Hamas’ı planı kabul etmesi için iknaya çalıştı.
Bütün bu çalışmalar dün gece meyvesini verdi. Dün gece ABD Başkanı Trump daha önce muğlak bir zamanlamayla Hamas’a tandığı süreyi sert biçimde belirledi, pazarı pazartesiye bağlayan geceyarısına kadar Hamas’tan bir cevap vermesini istedi. Ama Trump’ın bu ültimatomundan sadece birkaç saat sonra Hamas cevabını duyurdu.
Hamas rehineleri teslim etmeyi ve Gazze’yi yönetmekten vazgeçmeyi kabul ediyordu ama örgütün yayınladığı açıklama oldukça muğlaktı, Trump planının bazı bölümlerini müzakere etmek ve rehine tesliminden Gazze yönetimine kadar bazı şeyleri netleştirmek istiyordu. Açıklamada örgütün silah bırakmasından ise hiç söz edilmiyordu.
Hamas’ın açıklamasının ardından çok hızlı bir diplomatik trafik yaşandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Trump telefonda konuştu. Trump gecenin sonunda yayınladığı bir video mesajda Türkiye dahil İslam ülkelerine teşekkür etti.
Hamas’ın açıklamasında ne dendi?
Hamas’tan yapılan yazılı açıklamada, Trump’ın planının sorumlu bir şekilde değerlendirildiği belirtildi.
İsrail saldırılarının sona erdirilmesi ve Gazze Şeridi’nden tamamen çekilmesinin sağlanması amacıyla saha koşullarının sağlanması durumunda tüm İsrailli esirleri serbest bırakmayı kabul ettiğini duyuran Hamas, bu bağlamda ayrıntılar için arabulucularla derhal müzakerelere başlamaya hazır olduğunu bildirdi.
Hamas, Gazze Şeridi’nin yönetimini Filistin ulusal konsensüsü, Arap ve İslam ülkelerinin desteğine dayalı olarak bağımsız Filistinli bir organa devretme konusunda mutabakatını yineledi.
Gazze’nin geleceği konusunun uluslararası hukuk ve kararlar temelinde ele alınması gerektiğini belirten Hamas, Filistin ulusal konsensüsü içinde Hamas’ın da katılımıyla tartışılacağını kaydetti.
Hamas yetkilisi Ebu Merzuk: “Prensipte ana hatlarıyla ABD planı üzerinde anlaştık”
Hamas Siyasi Büro Üyesi Musa Ebu Merzuk, Al Jazeera televizyonuna yaptığı açıklamada, Hamas’ın Trump’ın planına verdiği yanıta ilişkin konuştu.
Ebu Merzuk, Hamas’ın silahları gelecekteki Filistin devletine teslim edeceğini ve Filistin halkının geleceğinin Hamas’ın tek başına karar veremeyeceği ulusal bir mesele olduğunu söyledi.
“Prensipte ana hatlarıyla ABD planı üzerinde anlaştık.” diyen Ebu Merzuk, planın uygulanmasının arabulucular üzerinden yapılacak detaylı müzakereler gerektirdiğine dikkati çekti.
Ebu Merzuk, Hamas’ın “silahlar ve Hamas ile ilgili tüm konularda müzakereler yapacağını” aktardı.
Barış gücüyle ilgili tüm detayların açıklığa kavuşturulması gerektiğini belirten Ebu Merzuk, Hamas’ın silahlarını gelecekteki Filistin devletine devredeceğini ve bu silahların Gazze’yi yönetenlerin elinde olacağını ifade etti.
Ebu Merzuk, Gazze’nin yönetiminin Filistin yönetimi yetkisinde bağımsız bir heyete devredilmesi konusunda ulusal bir mutabakatın bulunduğunu hatırlattı.
Hamas’ın “ulusal kurtuluş hareketi” olduğunun altını çizen Ebu Merzuk, planda yer alan “terörizm” nitelemesinin Hamas’a karşı uygulanamayacağını belirtti.
Katar, Hamas’ın Trump’ın Gazze planına ilişkin açıklamasını memnuniyetle karşıladı
Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari, Amerikan X şirketinin sosyal medya platformundaki hesabından konuya ilişkin açıklama yaptı.
Ensari, “Katar Hamas’ın Başkan Trump’ın planını kabul ettiğini ve planda belirtilen değişim çerçevesi kapsamında tüm rehineleri serbest bırakmaya hazır olduğunu duyurmasını memnuniyetle karşılamaktadır.” ifadelerini kullandı.
Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Trump’ın Gazze’deki İsrailli esirlerin güvenli ve hızlı bir şekilde serbest bırakılmasını kolaylaştırmak ve Filistinlilerin kanının dökülmesine son verecek hızlı sonuçlar elde etmek için yaptığı acil ateşkes çağrısını desteklediklerini aktardı.
Ensari, Gazze’de ateşkes görüşmelerine arabulucu olan Katar’ın ve Mısır ile ABD koordinasyonunda Gazze’de saldırıların sona erdirilmesi için plan üzerindeki müzakerelere devam etmek üzere çalışmalara başladığını belirtti.
Mısır da memnun
Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada konuya ilişkin bilgi verildi.
Açıklamada, “Mısır, ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze Şeridi’nde ateşkes planına yanıt olarak Hamas’ın yaptığı açıklamayı takdirle karşılamaktadır.” ifadesi kullanıldı.
Hamas’ın açıklamasının “Hamas’ın ve tüm Filistinli grupların Filistin halkının kanının dökülmesinden kaçınma, sivillerin hayatını koruma ve bölge tarihinin karanlık bir dönemini sona erdirme konusundaki samimi arzusunu yansıttığı” belirtildi.
Hamas’ın açıklamasının Gazze’de saldırıların sona erdirilmesi gerekliliği bilincini ortaya koyduğu ve Filistin halkının devlet kurma özlemlerini gerçekleştirme yolunda ilerlemenin temelini attığı kaydedildi.
Mısır’ın, Trump’ın çabalarını ve bölgede barış ve istikrarı sağlama vizyonunu takdirle karşıladığı belirtilen açıklamada, Trump’ın Gazze’de saldırıların sona erdirilmesi, Batı Şeria’nın ilhaki ve Filistinlilerin topraklarından sürgün edilmesini reddetmesi ve geri dönmek isteyenlere izin verilerek Gazze Şeridi’nin yeniden inşa etme planına dikkati çekildi.
Açıklamada, Mısır’ın mevcut olumlu gelişmeyle tüm tarafların Trump’ın planını uygulamaya koyma ve saldırıları sona erdirme konusunda sorumluluklarını üstlenmesini, insani yardımların Birleşmiş Milletler aracılığıyla kısıtlama olmadan ulaştırılmasını ve esirler ile tutukluların serbest bırakılmasına yol açacağını umduğu ifade edildi.
Trump’ın planının sahada uygulanması adına gerekli detayların görüşülmesi için müzakerelerin başlanması gerekliliğine işaret edilen açıklamada, bunun barışa doğru giden yeni bir aşamanın yolunu açacağı ve uluslararası toplumun referans olarak kabul ettiği iki devletli çözümle siyasi bir çerçevede bölgede barış ve refahın sağlanmasına olanak sağlayacağı aktarıldı.
Erdoğan: Hamas’ın verdiği yanıt, kalıcı barışın sağlanması noktasında yapıcı ve önemli
Cumhurbaşkanı Erdoğan, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Hamas’ın Gazze’de ateşkesin tesisine yönelik plana verdiği yanıt, kalıcı barışın sağlanması noktasında yapıcı ve önemli bir adımdır” ifadelerini kullandı.
Şimdi yapılması gerekenin İsrail’in tüm saldırılarını derhal durdurması ve ateşkes planına uyması olduğunu vurgulayan Erdoğan, paylaşımında şunları kaydetti:
“Gazze’ye insani yardımların ulaştırılması ve kalıcı barışın sağlanması adına tüm adımlar vakit kaybetmeden atılmalı, küresel vicdanı derinden yaralayan bu soykırım, bu utanç tablosu artık son bulmalıdır. Türkiye olarak görüşmelerin Filistin halkı için en hayırlı şekilde neticelenmesi, uluslararası toplumun da destek verdiği iki devletli çözümün hayata geçirilmesi için tüm imkanlarımızla mücadele etmeyi sürdüreceğiz.”
Dışişleri Bakanlığından açıklama
Dışişleri Bakanlığı, Hamas’ın Gazze’de ateşkesin tesisine yönelik plana verdiği yanıt hakkında yazılı açıklama yayımladı.
Açıklamada, “ABD Başkanı Trump’ın açıklamış olduğu plana Hamas’ın bugün (3 Ekim) verdiği yanıtın Gazze’de ateşkesin acilen tesis edilmesine, insani yardımların kesintisiz olarak bölgeye ulaştırılmasına ve kalıcı barışa erişilmesini mümkün kılacak adımların atılmasına imkan sağlayacağını değerlendiriyoruz.” ifadeleri kullanıldı.
Söz konusu açıklamada, “İsrail, Gazze halkına yönelik saldırılarını derhal durdurmalıdır. Tarafları ateşkesi sağlayacak görüşmelere bir an önce başlamaya ve uluslararası toplumun da destek verdiği iki devletli çözümü hayata geçirmeye davet ediyoruz.” ifadelerine yer verildi.
Açıklamada, Türkiye’nin müzakereleri desteklemeye ve yapıcı katkı sağlamaya devam edeceği vurgulandı.
Trump: İsrail saldırılarını durdurmalı
ABD Başkanı Trump, Hamas’ın, Gazze’de ateşkes planına verdiği yanıta ilişkin sosyal medya hesabından bir açıklama yaptı.
Trump, açıklamasında, “Hamas tarafından az önce yapılan açıklamaya dayanarak, onların kalıcı bir barışa hazır olduklarına inanıyorum. İsrail, Gazze’ye yönelik bombardımanı derhal durdurmalı ki esirleri hızlı ve güvenli bir şekilde çıkarabilelim” ifadelerini kullandı.
ABD Başkanı, şu anda Gazze’deki ortamın güvenli olmadığına işaret ederek, “Detaylarla ilgili olarak halihazırda görüşmeler yapıyoruz. Bu yalnızca Gazze ile ilgili değil, uzun zamandır aranan Orta Doğu barışı ile ilgilidir” yorumunu yaptı.
“Bugün büyük bir gün, her şeyin nasıl sonuçlanacağını göreceğiz”
Trump, Gazze’de ateşkes planına ilişkin sosyal medya hesabından bir video mesaj paylaştı.
Mesajında Hamas’ın kalıcı barışı istediğine inandığını ve İsrail’in esirlerin çıkarılması için Gazze’yi bombalamayı derhal durdurması gerektiğini vurgulayan Trump, Hamas’ın yanıtını da değerlendirdi.
Trump, mesajında, “Bu süreci buraya getirmemde bana yardımcı olan ülkelere teşekkür etmek istiyorum, Katar, Türkiye, Suudi Arabistan, Mısır, Ürdün ve diğerleri. Bugün büyük bir gün, her şeyin nasıl sonuçlanacağını göreceğiz. Son sözlerin somut şekilde ortaya konması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Esirlerin bir an önce serbest bırakılmalarını ve evlerine dönmelerini beklediğini aktaran Trump, “Bu nedenle size şunu söylemek istiyorum. Bugün çok özel bir gün, birçok açıdan belki de eşi benzeri görülmemiş bir gün. Bize destek olan o büyük ülkelere de teşekkür ediyorum. Herkes bu savaşın bitmesini ve Orta Doğu’da barışın tesis edilmesini istiyordu. Bunu başarmaya çok yakınız.” değerlendirmelerini yaptı.
“Netanyahu şaşırdı” iddiası
Amerikan Axios sitesinde Barak Ravid, ABD merkezli X şirketinin sosyal medya hesabından, ismini paylaşmak istemeyen İsrailli bir yetkiliye dayandırarak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun şaşkın olduğunu söyledi.
İsrailli yetkili, Netanyahu’nun Hamas’ın cevabı ve Trump’ın bu cevaba ilişkin yaptığı açıklama arasında geçen sürede yaptığı istişarelerde, Hamas’ın cevabını Trump’ın planının reddi olarak değerlendirdiğini vurguladı.
Buna karşın istişarelere katılan İsrailli yetkililerin Hamas’ın yanıtını anlaşmaya varılmasına yol açıcı “olumlu bir tepki” olarak gördüğü aktarıldı.
Netanyahu’nun, Hamas’ın yanıtına ilişkin açıklamayı ABD ile koordinasyon içinde yapmayı düşünürken gelen Trump’ın açıklamasına şaşırdığı belirtildi.
Gazze’de esir tutulan İsraillilerin aileleri, Netanyahu’ya “müzakerelere başlama” çağrısı yaptı
İsrailli esir ailelerinin çatı platformundan yapılan açıklamada, “Trump’ın Gazze’de esir tutulan İsraillileri geri getirme ve savaşı sona erdirme konusundaki kararlılığının desteklendiği” belirtildi.
Trump’ın planının Gazze’deki İsrailli esirlerin zarar görmemesi ve geri getirilmesi için son derece önemli olduğu aktarıldı.
Açıklamada, “Başbakan Netanyahu’ya, tüm rehinelerimizi evlerine geri getirmek için bir an önce etkili ve hızlı müzakerelere başlama çağrısında bulunuyoruz.” ifadeleri kullanıldı.
İsrail ana muhalefet lideri Lapid, Trump’ın Gazze planının uygulanmasını desteklediğini belirtti
İsrail’de ana muhalefet partisi “Gelecek Var” lideri Yair Lapid, ABD merkezli X şirketinin sosyal medya platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Trump’ın Gazze’de saldırıların sona ermesi ve esirlerin serbest bırakılmasını kapsayan planını “benzeri görülmemiş bir fırsat” olarak değerlendirmekte haklı olduğunu belirtti.
İsrail ana muhalefet lideri Lapid, “İsrail’in, anlaşmanın son ayrıntılarını netleştirmek için Başkan Trump liderliğindeki müzakerelere katılacağını duyurması gerekiyor.” ifadesini kullandı.
İsrail Başbakanlık Ofisi: İsrail, Trump’ın planının ilk aşamasını uygulamaya hazırlanıyor
İsrail Başbakanlık Ofisinden Hamas’ın da “prensipte temel hatlarıyla kabul ettiği” Trump’ın planına ilişkin açıklama yapıldı.
Hamas’ın yanıtına işaret edilen açıklamada, “İsrail, tüm rehinelerin derhal serbest bırakılmasını öngören Trump’ın planının ilk aşamasını uygulamaya hazırlanıyor.” ifadesi kullanıldı.
Açıklamada, “İsrail’in ortaya koyduğu ve Trump’ın vizyonuyla uyumlu ilkeler doğrultusunda savaşı sona erdirmek için” Trump ve ekibiyle işbirliği içinde çalışmaya devam edileceği aktarıldı.
Ayrıca, İsrail basınına yansıyan haberlerde de İsrail ordusuna Gazze’deki saldırılarını azaltma talimatının verildiği ve müzakerelerin yakında başlamasının beklendiği iddia edildi.
