Gazze’de dün, epey uzun bir aranın ardından ilk kez çok az silah sesi duyuldu. Bunun sebebi, Amerikan Başkanı Donald Trump’ın cumartesi gününden beri İsrail’e “Bombardımanı hemen durdurun” diyor olması. İsrail cumartesi günü 70’e yakın Filistinli öldürmüştü, dün İsrail bombardımanıyla ölüm haberi gelmedi.

İsrail ve Hamas heyetleri bugün Mısır’ın başkenti Kahire’de Hamas’ın elindeki rehinelerin serbest bırakılmasının şartları başta olmak üzere pek çok önemli konuyu müzakere edecek. Ancak Amerikan Başkanı Donald Trump çok uzaklardan da olsa, bu müzakerelerin her detayına hakim ve sürekli verdiği sosyal medya mesajları ya da demeçlerle olan biteni yönlendiriyor.

Bu sabah Amerikan medyasında çıkan haberler, Trump’ın aslında barışa yanaşmak istemeyen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun bileğini nasıl büktüğüne dair müthiş ayrıntılarla dolu.

Netanyahu’nun değil Trump’ın zaferi

The New York Times’ın bu konudaki haber analizinde, Hamas’ın Trump planını kabul etmesinin ardından saatlerce sessiz kalan İsrail Başbakanı Netanyahu’nun cumartesi akşamından itibaren bu anlaşma ihtimalini kendi siyasi zaferine çevirmek istediği ama gerçeğin aslında bunun tam tersi olduğu anlatılıyor.

Cuma akşamı Hamas’ın barış planına ilişkin muğlak ifadelerle dolu kabul açıklaması gelince İsrail Başbakanı bunu reddetmek istemiş. Hatırlanacağı gibi Hamas açıklaması aslında Trump planının yüzde 100 kabulü anlamına gelmiyordu ama bu planın hayata geçmesi için en temel başlangıç koşulunu yerine getiriyordu: Hamas elindeki canlı veya ölü bütün rehineleri tek seferde teslim etmeyi kabul ediyordu.

İsrail’in ve Trump planının Hamas’a koştuğu iki önemli şart daha vardı: Hamas’ın Gazze’nin yönetiminden tamamen çekilmesi ve silahlarını bırakması. Hamas, çok muğlak ifadelerle Gazze’yi Filistinli teknokratların yönetmesini kabul ediyordu ama silah bırakmaktan söz edilmiyordu.

Trump’tan Netanyahu’ya küfürlü baskı

İşte buna dayanan Netanyahu, Hamas’ın açıklamasını kabul etmeme eğilimindeydi. Amerikan Başkanı Donald Trump bir İsrail kanalına ve Amerika merkezli bir haber sitesi olan Axios’a verdiği demeçte tamamen farklı bir hikaye anlattı. Hamas’ın metnini kabul etmek istemeyen Netanyahu’ya telefonda “Bibi, bu senin zafer şansın” dediğini anlattı.

Başkan demecinde bu kadarını söylüyor ama Axios aynı telefon konuşmasına dair bir de özel haber yayınladı. O haberde Başkan Trump’ın Netanyahu’ya küfürlü kelimeler de kullanarak “Neden bu kadar negatifsin” diye çıkıştığı anlatılıyor.

İsrail’in yarın ikinci yılını tamalayacak olan Gazze savaşında işlediği savaş suçları ve pek çok ülke tarafından soykırım olarak nitelenen davranışları nedeniyle uğradığı uluslararası izolasyon, bu ülkeyi geride kalan yegane dostu olan Amerika’ya fazlasıyla yaslanmak zorunda bırakıyor ve İsrail Başbakanının Amerikan başkanına hayır demesi çok zor.

O yüzden Netanyahu Trump’la olan telefon konuşmasından sonra cumartesi akşam saatlerinde yaşananları kendisi için bir “zafer” gibi takdim eden bir açıklama yaptı.

Bu açıklamayı yaptı ama ülkesinde iki türlü baskı altında. Birinci baskı kendi kırılgan koalisyonundan geliyor. Koalisyonda yer alan aşırı sağ partiler, Gazze’den çekilmeyi de, böyle bir barış anlaşmasını da reddediyor. Onlar Gazze’deki Filistinlilerin tamamen sürülmesini ve bu toprakların ilhak edilmesini istiyor. Öte yandan Netanyahu bir yandan da İsrail kamuoyunda giderek artan savaş karşıtlığı ve Hamas’ın elindeki rehinelerin bir an önce geri alınması talepleri arasında sıkışmış durumda.

Belki de kendi koalisyonunu bozma, kendisi açısından elverişsiz şartlarda erken seçime gitme riskini alma pahasına Başkan Trump’ın kendisine söylediği her şeyi yapmaya başladı.

Peki Hamas ne yapacak?

Fakat bu tartışmanın bir de öteki yüzü var. Hamas’ın Gazze’yi yönetmekten vazgeçmesi, elindeki rehinelerin tamamını teslim etmesi ve silahlarını bırakması gerek.

Başkan Trump bir yandan da buna uğraşıyor ve Hamas üzerindeki baskıyı hiç eksik etmiyor. Trump dün CNN’e bir mülakat verdi ve bir kez daha Hamas’ı Gazze’de yönetimde kalmakta ısrar etmesi halinde tamamen yok olmakla tehdit etti. Sonra akşam saatlerinde kendi sosyal medyasından açıklama yaparak “Mısır’da son derece iyi müzakereler yapıldığını” duyurdu. 

ABD Başkanı, “Bu hafta sonu Hamas ve dünyanın dört bir yanından (Arap, Müslüman ve diğer) ülkelerle, esirlerin serbest bırakılması, Gazze’deki savaşın sona erdirilmesi ve daha da önemlisi Orta Doğu’da uzun zamandır barış arayışı konusunda çok olumlu görüşmeler yapıldı.” ifadelerine yer verdi.

Görüşmelerin “hızla ilerlediğini” aktaran Trump, heyetlerin son detayları ele almak ve netleştirmek için pazartesi Mısır’da tekrar bir araya geleceğini belirtti.

Trump, ateşkes teklifinde yer alan aşamalardan ilkinin bu hafta tamamlanması gerektiğini hatırlatarak, “Herkesten, hızlı hareket etmelerini rica ediyorum.” ifadesini kullandı.

Bölgedeki çatışmanın asırlardır devam ettiğine değinen Trump, şunları kaydetti:

“Zaman önemli, yoksa çok kan dökülecek. Bu, kimsenin görmek istemeyeceği bir şey.”

Filistinliler de Hamas’ı istemiyor

Öte yandan The Wall Street Journal gazetesi, Gazze içinde Hamas’ın durumunu anlatan bir haberde, artık Hamas’ı istemeyen çok sayıda Filistinlinin görüşlerine yer verdi. Gerçekten de Gazze’deki Filistinliler Trump’ın barış planını yüzde yüz beğenmeseler de savaşın bitmesine daha büyük öncelik veriyorlar. Daha önce de, Filistinlilerin Hamas’a “Kendini değil bizi düşün” diye seslendiğine dair haberler çıkmıştı.