DNA’nın ikili sarmal (double helix) yapısını çözen iki insandan biri olan James Watson geçen hafta içinde perşembe günü hayatını kaybetti.
Bir yanıyla dev bir bilim insanıydı. Sadece DNA’nın yapısının çözülmesine katkı sağlamadı, başka onlarca dev bilimsel buluşta imzası vardı. Ama bir yanıyla da korkunç bir insandı. Egoistti, neredeyse ırkçı ve kadın düşmanıydı. Ama yanında çalışan genç parlak isimlere muazzam alan açmasıyla da meşhurdu. Paragöz bir insandı ama aynı zamanda müthiş cömert olabiliyordu.
The New York Times gazetesinin onun ardından yayınladığı yazı, onun bu çok yüzlü halini gayet güzel anlatıyor aslında.
James Watson, Francis Crick’le birlikte ünlü buluşlarını 1953’te yaptı. İkili bu buluş için 1962’de Nobel Tıp Ödülünü kazanılar.
1968’de Watson, bütün buluşu da kendine maleden meşhur kitabı ‘İkili Sarmal’ı yayınlar.
Bu kitap, popüler bilim yazını tarihinin herhalde en çok satan kitabı.
Sabah Ertuğrul Özkök hatırlattı, o İkili Sarmal’ı 1982’de Yazko yayınları tarafından basılan versiyonundan okumuş ve çok etkilenmiş.
1982’de Yazko’nun bastığı İkili Sarmal
Ben o versiyonu bilmiyordum, 90’lı yıllarda TÜBİTAK Yayınlarından çıkan halini okumuştum. Bir de anım var bu kitapla ilgili:
Kitabı okumayı yeni bitirmiştim, yaz tatili için bir kaç arkadaşımla benim otomobilimle Marmaris veya Fethiye’ye gidiyorduk, yolda Afyon’da İkbal Tesislerinde kaçınılmaz yemek molamızı verdik. Tandır, sucuklu yumurta ve muhteşem kaymağıyla ekmek kadayıfını boş geçemezdik.
İkbal tesislerinde bir de gazete bayii vardı, orada dolaşırken yığınlar halinde, koli koli İkili Sarmal kitabını gördüm, TÜBİTAK baskısını.
Son derece çirkin, yeşil rengi kapaklı ve çekici olmaktan çok uzak bir adı olan (İkili Sarmal) bu kitabın bir dağıtım hatasıyla oraya öyle yüzlerce yollandığını düşündüm önce, dayanamayıp bayideki görevliye sordum.
“Ne diyorsun abi” dedi görevli, “Bu kitap peynir ekmek gibi satılıyor, yetiştiremiyoruz, TÜBİTAK da çok yavaş kalıyor yeni baskıları yollamakta.”
Yanlış bilmiyorsam bu kitabın sırf TÜBİTAK baskısı 100’den fazla kez basıldı, herhalde Türkiye’nin de (Steven Hawking’in ‘Zamanın Kısa Tarihi’ ile birlikte) en çok satılan popüler bilim kitabı oldu.
Ben Türkiye’yi ve Türk okuyucusunu hakir görmemeyi bu kitabın başarısı sayesinde öğrendim ve kulağıma hep küpe yaptım.
