Çin’in dünya yörüngesindeki uzay istasyonunda Shenzhou-20 görevindeki üç taykonot, dünyaya dönüşlerinde kullanacakları uzay araçlarına uzay enkazı çarpınca, uzay istasyonunda mahsur kaldı. Bu olay, yörüngedeki uzay çöplerinin giderek artan tehlikesine bir kez daha dikkat çekti.
Çinli taykonotların durumu hayati tehlike oluşturmuyor, ancak “endişe verici” olarak nitelendiriliyor. Üç taykonot, bir otobüs büyüklüğündeki uzay istasyonunun içinde, yeni talimat bekleyerek ve bir sonraki çarpmanın olmamasını dileyerek görevlerini sürdürüyor.
Çin İnsanlı Uzay Ajansı’ndan yapılan açıklamaya göre, Wang Jie, Chen Zhongrui ve görev komutanı Chen Dong, altı aylık görevlerinin ardından çarşamba günü Tiangong Uzay İstasyonu’ndan ayrılarak Dünya’ya dönmeyi planlıyordu. Ancak kalkıştan birkaç saat önce sensörler, kapsülde “küçük bir uzay enkazının çarpma ihtimaline” işaret eden anormallik tespit etti.
Yetkililer, dönüş modülünü kapatarak uçuşu erteledi ve ekibin istasyonda kalmasını kararlaştırdı. Ajans, Weibo üzerinden yaptığı açıklamada, “etki analizi ve risk değerlendirmesi” sürecinin sürdüğünü, şu anda Tiangong’da bulunan altı astronotun güvenliğinin öncelik olduğunu duyurdu.
Reuters’ın haberine göre, mühendisler hasarlı kapsülün kullanılıp kullanılamayacağına ya da Shenzhou-21 ile dönüşün daha güvenli olup olmayacağına karar vermeye çalışıyor.
Rekor kıran komutan bekleyişte
Komutan Chen Dong, halihazırda Çin’in uzayda en uzun süre kalan taykonotu konumunda. 400 günü aşan toplam görev süresiyle kendi rekorunu tazeleyen Chen, tıpkı 2023’te Soyuz kapsülündeki hasar nedeniyle Uluslararası Uzay İstasyonu’nda 371 gün mahsur kalan NASA astronotu Frank Rubio gibi istemeden görevini uzatmak zorunda kaldı.
Uzay çöpleri giderek büyüyen bir tehdit
Uzmanlara göre, yörüngede milyonlarca metal parça saatte 27 bin kilometre hızla hareket ediyor. Bunlar arasında roket parçaları, devre dışı uydular ve fırlatma artıkları bulunuyor. 2023’te Tiangong’un güneş panellerinden birine de enkaz çarpmış, kısmi elektrik kesintisine yol açmıştı.
Uzay ajansları ve özel şirketler, bu enkazları temizlemek için ağ, mıknatıs ve lazer tabanlı sistemler geliştiriyor. Ancak şu anda astronotların elinden gelen tek şey, yeni bir çarpmanın yaşanmaması için “temiz bir yörünge” ummak.
