Amerika’da pazartesi günü Donald Trump yemin ederek yeni başkan olarak göreve başlayacak. Trump yönetiminin getireceği en büyük değişikliklerden birinin Çin ile olacağı herkes tarafından tahmin ediliyor, buna Çin de dahil.
Yeni başkanın sadece yüksek gümrük vergileri uygulamak değil, Güneydoğu Asya’da ABD-Çin rekabetini de arttırması, askeri rekabetin de daha gergin bir hal alması kolayca tahmin ediliyor.
Ancak bu beklenen gerginlikler öncesi bir yakınlaşma çabası da yok değil. Çin Cumhurbaşkanı Şi Cinping, Trump’ın pazartesi günü yapılacak yemin törenine bizzat katılmıyor ama bir numaralı yardımcısını yolluyor. Çin’i yakından izleyenler için bu çok büyük bir sembolik hareket.
Bu hareketin yapılacağının belli olmasının ardından Donald Trump ile Şi Cinping dün bir telefon konuşması yaptılar. Rusya Devlet Başkanı Putin’in konuşmak için Trump’ın yemin etmesini beklemesiyle kıyaslanınca Şi’nin sembolizmi bir kez daha öne çıkıyor.
Telefon görüşmesiyle ilgili olarak Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Devlet Başkanı Şi, yemin töreninden yalnızca 3 gün önce gerçekleşen görüşmede, Trump’ı başkan seçilmesi dolayısıyla bir kez daha tebrik ederken yeni döneminde Çin-ABD ilişkilerinde yeni bir başlangıçla daha fazla ilerleme sağlamayı umduklarını belirtti.
Çin ve ABD’nin, “kendi rüyaları peşinde iki büyük ülke” olduğunu, kendi halklarına daha iyi bir yaşam sağlamak için çalıştıklarını ifade eden Şi, “İki ülke arasında kapsamlı ortak çıkarlar ve geniş bir işbirliği alanı göz önüne alındığında, Çin ve Amerika dost ve ortak olabilir, birbirinin başarısına katkı sağlayabilir, hem iki ülkenin hem de dünyanın yararına ortak refahı ilerletebilir.” ifadelerini kullandı.
Şi, farklı ulusal koşullara sahip iki büyük ülke arasında anlaşmazlıkların olmasının doğal olduğuna işaret ederek, önemli olanın, iki tarafın birbirinin temel çıkarlarına ve kaygılarına saygı göstermesi ve farklılıklarına uygun çözüm bulması olduğunu vurguladı.
Tayvan sorununun, Çin’in egemenliği ve toprak bütünlüğüyle ilgili olduğunun altını çizen Şi, ABD’nin soruna bu hassasiyetle yaklaşması gerektiğine dikkati çekti.
“Cepheleşme ve çatışma seçenek olmamalı”
Şi, Çin ile ABD arasındaki ekonomik ilişkilerin karşılıklı faydaya ve kazan-kazan ilişkisine dayandığını ifade ederek, “Cepheleşme ve çatışma iki ülke için seçenek olmamalı.” değerlendirmesinde bulundu.
İki tarafın ilişkilerde karşılıklı saygı, barış içinde bir arada yaşama ve kazan-kazan işbirliği ilkelerini izlemesi gerektiğini vurgulayan Şi, şunları kaydetti:
“Birlikte daha yakın çalışmalı, iki ülke ve dünya için büyük, pratik ve iyi şeyler yaparak, Çin ve ABD’nin iki dev gemisinin, sağlam, istikrarlı ve sürdürülebilir gelişim doğrultusunda seyretmesini sağlamalıyız.”
Düzenli temaslar için stratejik iletişim kanalı oluşturulacak
Trump ise kendi kurduğu sosyal medya platformu Truth Social’daki hesabından yaptığı paylaşımda, görüşmenin her iki ülke açısından da olumlu geçtiğini belirterek, “Beklentim, birlikte çok sayıda problemi çözmek ve buna derhal başlamayı umuyorum. Ticarette dengeyi sağlama, fentanil, TikTok ve diğer birçok konuyu tartıştık. Devlet Başkanı Şi ve ben dünyayı daha barışçı ve güvenli hale getirmek için mümkün olan her şeyi yapacağız” ifadelerini kullandı.
Çin Dışişleri Bakanlığı açıklamasında ayrıca, Trump’ın Devlet Başkanı Şi ile kurduğu iyi ilişkilere değer verdiğini, diyaloğu sürdürmeyi ve yakın zamanda görüşmeyi dilediğini, Çin ve ABD’nin dünyanın en önemli iki ülkesi olarak gelecek yıllarda ve sonrasında iyi geçinerek dünya barışı için birlikte çalışmasını umduğunu dile getirdiği aktarıldı.
Liderler, görüşmede Ukrayna krizi, İsrail-Filistin çatışması ve karşılıklı ilgi konusu diğer uluslararası ve bölgesel meselelerde görüş alışverişinde de bulunurken, ortak ilgi konusu olan bu sorunlarda düzenli temaslar için stratejik iletişim kanalı oluşturulmasında anlaştı.
Yemin törenine Çin’den Devlet Başkanı Yardımcısı Han katılacak
Trump’ın yemin töreninde Çin’i, Devlet Başkanı Yardımcısı Han Cıng temsil edecek.
Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Han’ın, Devlet Başkanı Şi’nin özel temsilcisi olarak 20 Ocak’taki törene katılacağı bildirilmişti.
Çin’in ABD ile ilişkilerinde, “karşılıklı saygı, barış içinde bir arada yaşama ve kazan-kazan işbirliği ilkelerine” bağlı olduğu ifade edilen açıklamada, şunlar kaydedilmişti:
“Yeni ABD hükümetiyle diyaloğu ve iletişimi geliştirmeye, farklılıkları uygun şekilde yönetmeye, karşılıklı faydaya dayalı işbirliğini genişletmeye, istikrarlı, sağlıklı ve sürdürülebilir Çin-ABD ilişkilerini hedefleyerek iki ülkenin geçinmesinin doğru yolunu birlikte bulmaya hazırız.”
