Türkiye’de etrafa bakıp fark etmemek imkansız: Yeni neslin boyu çok daha uzun. Daha doğrusu her kuşak bir öncekinden daha uzun boylu.
Sadece Türkiye’de değil, küresel bir trend bu. Peki ama neden?
İngiltere’de Londra’daki University of Roehampton’dan Prof. Lewis Halsey bu sorunun cevabını bulduğunu düşünüyor.
O ve arkadaşları Dünya sağlık Örgütü’nün ve Brleşik Krallık verilerini kullanarak boyumuzun ve kilomuzun yıllar içinde değişimine bakmışlar. Sonra bu değişimin nedenlerini araştırırken de çeşitli ülkelerde insanların yaşam koşullarındaki değişimle boy ve kilolarındaki değişimi karşılaştırmışlar.
Bu karşılaştırma için kullandıkları en yaygın metrik, Birleşmiş Milletler Kalkın Programı tarafından uzun süredir sürdürülen insani gelişmişlik endeksi (İGE) olmuş.
İGE, ülkeleri 0 ile 1 arasında sıralayan, bu sıralamayı yaparken de pek çok faktörü göz önüne alan bir endeks.
Araştırmacılar karşılaştırmayı yaparken şunu görmüşler: İnsani gelişmişlik endeksinde bir ülkenin puanının 0,2 artması, o ülkede kadınların ortalama boyunun 1.7 santim, kilosunun ise 27 kilo artmasına; erkeklerin boyunun 4 santim ve kilosunun da 6,5 kilo artmasına neden oluyor.
Yani yaşama şartları iyileştikçe boy ve kilo artıyor.
Türkiye’de ortalama boy ve kiloyu bilmiyoruz; ama 1990’da İGE endeks değerimiz 0,598’den 2022’de 0,855’e geldi, bunu biliyoruz. İşte bu 32 yılda doğanlar arasında araştırmaya göre erkekler için 4 santimden, kadınlar içinse 1,7 santimden daha fazla boy farkı olmalı. Ki haberin başında söylediğimiz gibi sokakta yapacağınız basit bir gözlem bu gelişmişlik/boy uzaması ilişkisini zaten gösteriyor.
Fakat İngiliz araştırmacıların cevabını bulmakta zorlandıkları yeni bir soru çıkartmış ortaya bu araştırma: Erkeklerin boyu neden kadınlardan iki kat fazla artıyor?
Bu konuda araştırmayı yürüten Prof. Halsey’in teorileri var. Ona göre evrimsel süreç içinde kadınlar daha uzun bıylu ve yapılı erkekleri tercih ediyorlar. Bu da kısa boylu ve çelimsiz erkeller aleyhine, buna neden olan genler aleyhine bir negatif seçilime neden oluyor.
