Meral Tamer Yazıları

BBC Proms’un Boris Johnson kabusu

Koronalı yaz aylarını geride bırakıyoruz. Tahminimin aksine pek zor geçmedi; denize de girdik, bol bol güneşlenip gerekli D vitaminini de aldık. Uçağa hiç binmedik ve daha epey bir süre binmeyi de düşünmüyoruz. Kızım sağolsun, bütün seyahatlerimizde bizi arabayla götürüp-getirdi. 10 saat sürecek Kemer yolculuğu gözümüzde büyümüştü; ancak su gibi aktı-gitti. Belki 30 yıldır ...

İlk Festival Orkestrası’na selam; 6 ay sonra konsere gitmek ilaç gibi geldi

Eveeet, şeytanın bacağını 6 ay sonra kırdık! Üstelik de hiç ummadığımız bir zamanda… Geçen hafta da yazmıştım; İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı İKSV’nin bu yılki Müzik Festivali, pandemi nedeniyle eylülde dijital ortamda gerçekleşecek; ancak 19 Ağustos’ta Harbiye Açıkhava Tiyatrosu’nda seyircili tek bir konser yapıldı. Ve evlerimizden çıkmaya hala pek cesaret edemediğimiz ...

İKSV, BBC Proms ve Salzburg klasik müzik festivallerinden küçük kesitler

Bugün konumuz yıllardır hiç aksatmadan katıldığımız 3 klasik müzik festivalinde tam da bugünlerde neler olup bittiği. Koronavirüsün engelleyemediği tek festival Salzburg. Salzburg Yaz Festivali, 1 Ağustos’tan beri, 1000 kişilik izleyiciyle, Avusturya’nın bu biblo gibi kentinin üç tarihi konser salonunda, çok sınırlı bir programla da olsa devam ediyor. Festival yönetimi ...

Çaykovski’nin eşcinselliği müziğe yansımış mı?

Bugün sizlere biri dijital, diğeri konser salonlarında yapılan 2 büyük yaz festivalinden söz edecektim: 125. yılını kutlayan Londra’daki 8 haftalık BBC Proms Yaz Festivali ve görkemli bir 100. yıl kutlamasına hazırlanırken, kısıtlı bir program ve sınırlı izleyici kitlesiyle de olsa ağustos ayı boyunca konser salonlarında devam eden Salzburg Yaz Festivali. Ancak yazılarımı ...

Ünlü besteciler, çılgınca büyük aşklar ve olağanüstü eserler

Ay Işığı Sonatı, Fantastik Senfoni ya da Mahler’in 5. Senfonisi gibi klasik müzik tarihinin zirvesindeki eserler nasıl yaratıldı? Ünlü besteciler, özel yaşamlarındaki duygu patlamalarını, aşklarını ve düş kırıklıklarını eserlerinde bizlere nasıl da güzel yansıtmışlar… Bugün sizlere aşkla bestelenmiş eserlerden söz etmek istiyorum. Ludwig van Beethoven’in 250. yaş günü ...

Yapay zeka klasik müziğe el attı; bitmemiş senfonileri tamamlıyor!

Bir bu eksikti! Çin’in yükselen teknoloji yıldızı Huawei, yapay zekayla (AI) Franz Schubert’in ünlü Bitmemiş Senfoni’sini (8. Senfoni) tamamlamış! Schubert, 8. Senfoni’nin ilk iki bölümünü besteledikten sonra yarım bırakmıştı. Huawei’in akıllı cep telefonlarındaki “Mate 20 pro” yazılımı ve film müziği bestecisi Emmy ödüllü Lucas Cantor’un katkısıyla senfoniye iki bölüm daha ...

Dünyanın ilk kadın orkestra şefinden bugüne; Karina Canellakis ve Nisan Ak

Kasım 2019. O tarihte herhalde hiç kimse benim üç ay sonra gazetecilik hayatıma klasik müzik yazılarıyla geri döneceğimi tahmin edemezdi. Başta ben tabii! Sağ olsun İsmet Berkan hiç aklıma gelmeyecek bir alanda, çok keyifli yeni bir yolculuğa yelken açmamı sağladı. Gençliğimde iki yıl mimarlık yaptıktan sonra gazeteciliğe geçiş yapabilmek için epey ter dökmüş, kapılarda ...

Virüse önemli bir sorum var: Beethoven’la ne zaman buluşacağız?

Tam yazıya başlayacaktım ki Digiturk’ün müzik kanalı Mezzo’da piyanonun efsane ismi Sviatoslav Richter ve ünlü çellocu Mstislav Rostropoviç Beethoven sonatları çalmaya başladılar. 1964 yılına ait muhteşem bir kayıt. Nasıl da tutkulu, adanmış bir icra! Büyülenmiş gibi izledim. Ah korona ah! Bu yıl klasik müzik dünyasının en büyük heyecanı; “bütün çağların en büyük ...

BBC Proms Yaz Festivali başlarken benim Royal Albert Hall anıları

Neeee… Londra’da her yaz mutlaka birkaç konser izlediğimiz, dünyanın en büyük yaz festivallerinden BBC Proms, koronavirüse rağmen yapılıyor mu? Hem de Royal Albert Hall’un (RAH) 6 bin kişilik devasa salonunda! “Biz Proms’u iptal etmedik. 17 Temmuz-12 Eylül arasında müzik dolu 8 hafta sizleri bekliyor.” Bu başlığı görünce bir an için acaba mı diye tereddütte kaldım. […]......

Barcelona’da bitkilere yapılan açılış konserinden Kavala ve salyangozları için operaya…

Merkezi Paris’te bulunan Uluslararası Enerji Ajansı’nın Başkanı Dr. Fatih Birol, Sabancı Üniversitesi’nin geçen hafta düzenlediği bir toplantıda küresel karbon salımıyla ilgili çok çarpıcı rakamlar verdi. COVID-19 nedeniyle pek çok ülkede gıda hariç tüm faaliyetler neredeyse durunca, dünya karbon salımı da 2010 yılı seviyesine inmiş. Üç buçuk ay gibi kısacık bir sürede 10 ...

Klasik müziğin yeni harika çocuklarının çoğu Asya’dan

Decca Classics, 90 yıllık tarihinde ilk kez 12 yaşındaki bir çocukla sözleşme imzaladı. Avustralyalı-Çinli kemancı Christian Li’nin geçen ay Decca’dan ilk CD’si çıktı. Hafta sonu YouTube’dan Li’yi epeyce dinledim. Arşeyle kemanının yaylarına dokunduğu anda normal çocukluktan çıkıp süperstara dönüşüyor. Decca yetkililerinin verdiği bilgiye göre keman çalmadığı zamanlarda ise ...

Porgy and Bess: Tümüyle siyahilerin oynadığı enfes bir Gershwin operası

Amerika’da George Floyd’un beyaz bir polis tarafından boğularak öldürülmesinin üzerinden 25 gün geçti. Bu süre içinde siyahilere yönelik polis şiddetine ve ırkçılığa karşı tepkiler her geçen gün çığ gibi büyüyerek ülkenin her tarafına yayıldı. Mağazalar yağmalandı, dükkanlar yakılıp yıkıldı. Hatta geçen hafta protestolar Avrupa’ya kadar uzandı; başta Fransa ve İngiltere olmak ...

Konserlerde seyirci, eserlerin nasıl sona ermesini tercih eder?

İtiraf edeyim, 3 aylık bu “evdekal” günlerinde en özlemini çektiğim mekanlar, konser salonları. Tamam, dünyanın dört bir yanındaki en ünlü konser salonları ve orkestralar, arşivlerini bizlere açtılar. Günün 24 saati Berlin Filarmoni’den La Scala’ya dilediğimiz müziği internetten dinleyebiliyoruz, ama kesmiyor. Lütfi Kırdar’daki Borusan Filarmoni konserlerini, İş Sanat’ın ...

Beethoven’den Ravel’e bestecilerinin reddettiği, çoğu popüler olmuş eserler

Maurice Ravel’in Bolero’su ya da Pyotr İlyiç Çaykovski’nin 1812 Uvertürü’nü düşünün. Klasik müziğe biraz aşina olanların bile melodisini ezberden mırıldanabileceği, popüler parçalar… Filmlerin, reklamların, hatta bilgisayar oyunlarının müziği olmuş, ama bestecileri tarafından üvey evlat muamelesi gören, “iğrenç, korkunç” diye niteledikleri parçalardan söz etmek istiyorum bugün ...

Büyük besteciler, büyük ressamlarla buluşurlarsa…

New York Metropolitan Opera’nın Genel Müdürü Peter Gelb, isyan bayrağını açmış: “Sosyal mesafeyi uygulamaya kalkarsak, dört bin kişilik salona ancak 400 izleyici alabiliriz ki bu mali açıdan mümkün değil. Zaten şu anda finansal sıkıntılarımız dizboyu.” Kültür-sanat kurumlarının büyük çoğunluğu korona sürecinde maddi sorunlarla boğuşuyor; perdelerini bir daha açamayacak olanlara ...

Salzburg Festivali Covid-19 mağduru olsa da pes etmiyor

Eveeet, her kış programlarını heyecanla beklediğimiz, yazları koşa koşa gittiğimiz üç klasik müzik festivalinin sonuncusu olan Salzburg’dan da iptal geldi. İptal kararını en erken veren, temmuzun ikinci yarısında yapılacak olan Verbier Klasik Müzik Festivali olmuştu. Bir süre sonra İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı İKSV, hazirandaki festivalin sonbahara ertelendiğini duyurdu. Bu ...

Korona olmasaydı Ai Weiwei , Puccini’yi siyasete karıştıracaktı

Klasik müzik dünyası zor günler yaşıyor. Seyircisinin yaş ortalaması yüksek. Diyelim ki kültür-sanat kurumları sonbaharda perdelerini açtı; 2020 sonuna kadar kaç kişi cesaret edip de uçağa biner, konsere gider? Cumartesi gecesi Metropolitan Opera için bağış toplama konseri düzenlendi. Renee Fleming’den Jonas Kaufmann’a, Diana Damrau’dan Joseph Calleja’ya birbirinden ünlü 40 ...

Covid-19 sonrası yaratıcılıkların fışkırdığı bir dönemi yaşayacağız

Evlerimizde yaşamaya bayağı alıştık. Covid19’dan da eskisi kadar ürkmüyoruz artık. Neyi nasıl yapmamız gerektiğini sular seller gibi öğrendik. Ekmekler bile evde yapılıyor; bu yüzden marketlerde tuvalet kağıdından sonra maya kıtlığı başlamış. O derece yani… Bu süreçte klasik müzik eğitimi almış pek çok genç müzisyen hiç akla gelmeyecek ortamlarda konserler vererek kendilerini ...

Chopin’le ruh çağırma CD’sinden Trifonov ve Bocelli konserlerine

Bu hafta öncelikle sizlerle randevulaşmak istiyorum. 21 Nisan, Salı, 17.30’da kimselere söz vermeyin. Çay, kahve ya da içkinizi hazırlayıp Digiturk 102’deki klasik müzik kanalı Mezzo’nun karşısına kurulun. Ve klasik müzik çevrelerince son dönemde “her konserinde tarih yazıyor” denilen Rus piyano virtüözü Daniil Trifonov’un 2014’te 23 yaşındayken Lyon’da Maurice Ravel ...

Hitler’in doğum gününde Berlin Filarmoni’yi yönetmek

Korona günlerinde her şey o kadar hızlı değişiyor ki, ayak uydurabilene aşkolsun. Tamam evlerimizden dışarı çıkmıyoruz; ev işlerimizi de A’dan Z’ye kendimiz yapıyoruz. Dernek toplantıları için zoom, arkadaşlarla sohbet için house party… Teknoloji sağolsun, gün 24 değil 48 saat olsa yeni hayatımızda bize yetmeyecek. Hayatımızdaki yenilikler de bitmek bilmiyor. İnternet üzerinden ...

Klasik müziğe ve askerliğe adanmış bir hayat, bir virüsle yitip-gitti

Nokta kadar bir virüs geldi, bütün hayatımızı altüst etti; sadece bizim değil, bütün dünyanın altını üstüne getirdi. Meğer ne kadar kırılganmış kurduğumuz dünyalar… Biz dünyayı, doğayı çok yorduk. Bir salgın geldi ve hepimizi eşitledi. Ülkeler peş peşe duvarlar örüyor, sınırlar kapatılıyor. Herkes evlerine geri döndü, bir kısmımız ev yaşantısına yeniden alışmaya çalışıyor. ...

Korona günlerinde klasik müzik: İnternet operaları

Başlığı Gabriel Garcia Marquez’in “Kolera Günlerinde Aşk” kitabından ödünç aldım. Marquez bu kitapta, mektuplarla yaşanan yarım yüzyıllık aşkın arka planında, o dönemin toplumsal sorunlarını ve insan ilişkilerini destansı bir dille anlatır. Bugünlerde bir yandan korona virüse karşı yeni çalışma ve yaşama tarzlarına adapte olmaya çalışırken, bir yandan da insanlık olarak ...

Butterfly’ın isyanı: Operalarda neden hep kadınlar canına kıyar?

  8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü artık bütün bir haftaya yayılarak kutlanıyor. Siyasetten küresel ısınmaya, müzikten edebiyat ve plastik sanatlara bu haftayı her gün kadınlarla ve kadınların YANINDA duran erkeklerle geçirdim. İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası İDSO’nun Cemal Reşit Rey’deki (CRR) konserinde ünlü İngiliz orkestra şefi Howard Griffiths, gülen yüzü ve kırık ...

Mozart’ın mezarına gidemeyiz, çünkü…

Herkesin en az iki-üç hobisi olmalı; hele bu coğrafyada ve bizimki gibi her gün üzüntüden kahrolacak noktaya geldiğiniz bir ülkede yaşıyorsanız! İyi ki klasik müzik var; kendi hesabıma ben haftada iki-üç gün notalara sığınabiliyorum. Koronavirüs olmasaydı, siz bu satırları okurken ben Hamburg’un dillere destan yeni konser salonu Elbphilarmonie’de Ludwig van Beethoven’in bütün ...

Beethoven’in 9. Senfoni’sinde artık kadının da adı var

Milliyet’ten 4.5 yıl önce atıldığımda, ilk aylarda sıkı bir travma yaşamış, sonra da adeta sosyal kelebek olarak yeni bir hayata yelken açmıştım. Bir yandan kadınlar ve genç kızlar için çalışan derneklerde Yönetim Kurulu ve Danışma Kurulu üyelikleri, sivil toplum aktivistlerine elimden geldiğince katkı… Diğer yandan görsel sanatlar ve klasik müzik rotalı bol seyahatler… Osman ...