İsrail’in 13 Haziran cuma sabaha karşı İran’a karşı başlattığı hava saldırıları sürüyor. İran her geçen gün bu saldırılara karşı daha az füze fırlatarak cevap veriyor, bu arada Tahran semalarında gündüz vakti İsrail uçakları görüldü. Bu gergin savaş ortamına rağmen İran’ın nükleer programını oluşturan tesisleri ve depoları vurulabilmiş değil, çünkü bunlar büyük ölçüde her altında ve bunları vurma kapasitesi sadece Amerikan ordusunda var. O yüzden İsrail, Amerika’nın bu savaşa doğrudan müdahil olmasını ve GBU-57 adı verilen 14 tonluk bombalarıyla bu tesisleri vurmasını istiyor. Amerikan Başkanı Donald Trump da günlerdir bu konuda bir karar almaya çalışıyor. Son olarak The Wall Street Journal gazetesinin yazdığı bir habere göre Başkan Trump aslında bu kararı aldı, aldığını da Beyaz Saray’daki yardımcılarına söyledi ama kararın uygulamasını bekletiyor, İran’ın “kayıtsız şartsız teslim” olup masaya oturmasını bekliyor. Yine iddiaya göre dün İran’dan daha önce de ABD ile nükleer görüşmelerin yapıldığı Umman’ın Muskat kentine neyi veya kimi taşıdığı bilinmeyen üç uçak hareket etti.
Türk medyasında ilk olarak 10Haber, “Başkanın zor kararı” diye duyurmuştu, ABD Başkanı Donald Trump üç gündür ülkesinin İran’ı doğrudan vurup vurmamasına karar vermeye çalışıyor.
Trump’ın almanın eşiğine geldiği karar ise en çok Trump’ı Amerika’da destekleyen kesimler arasında bölünmeye yol açmış gibi duruyor. Çünkü Başkan Trump seçilmek için halka “Amerika’yı sonsuza kadar devam eden savaşlardan uzak tutmayı” vaat etmişti. Oysa şimdi iran’ı doğrudan vuracak olursa bu savaşa Amerika da girmiş olacak ve Trump’ın vaadi yerine gelmeyecek. The New York Times gazetesi bu konuda yayınladığı uzun analizde, Trump’ın kararının üzerinde 2003’teki Irak savaşının gölgesi olduğunu anlatıyor.
Başkan Trump dün İran’ın doğrudan vurup vurmama konusunda henüz bir karar almadığını ima eder tarzda ve hayli kafa karıştırıcı ifadelerle konuştu.
Beyaz Saray’da gazetecilerle sohbet eden Trump, kendisine yöneltilen “İran’ın nükleer tesislerine saldırmaya yaklaşıyor musunuz?” sorusuna karşılık, “Bunu söyleyemem, değil mi? Bu soruyu cevaplayacağımı ciddi olarak düşünmüyorsunuz herhalde” dedi.
“Bizimle müzakere etmek istiyorlar”
İran’a yönelik bir saldırı düzenleyebileceklerini ya da düzenlemeyeceklerini ifade eden Trump, “Yapabilirim de yapmayabilirim de. Kimse ne yapacağımı bilmiyor. Size şunu söyleyebilirim, İran’ın çok fazla sorunu var ve bizimle müzakere etmek istiyorlar” diye konuştu.
ABD Başkanı, İran’ın koşulsuz teslim olması yönündeki paylaşımının sorulması üzerine, “Koşulsuz teslimiyet, benim için her şeyin bittiği anlamına geliyor. İran şu anda tamamen savunmasız, hiç hava savunmaları yok” değerlendirmesinde bulundu.
İran’ın müzakere yapmak istediğini, hatta Beyaz Saray’a gelmek istediklerini söyleyen Trump, “İranlılar bize ulaştılar, onlara ‘artık çok geç’ dedim. Konuşmak için çok geç olduğunu söyledim. Şu an ile bir hafta öncesine göre büyük bir fark var. İranlılar Beyaz Saray’a gelmeyi bile teklif ettiler, bu cesurca ama onlar için kolay değil” dedi.
Konuşmasının devamında ise Trump, diğer ifadesinden farklı olarak “müzakere etmek için hiçbir şeyin geç olmadığını” kaydetti.
Trump, İsrail-İran geriliminde gelecek haftanın çok önemli olacağına işaret etti ancak buna ilişkin ayrıntı paylaşmadı.
“Netanyahu ile her gün görüşüyorum”
ABD Başkanı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile her gün görüştüğünü belirterek, “Ona devam etmesini söyledim.” ifadesini kullandı.
Trump ayrıca, ABD’nin İsrail’e daha fazla yardım göndereceğine dair Netanyahu’ya bir işaret vermediğini kaydetti.
Hamaney’e “iyi şanslar” diledi
Trump, İran’ın koşulsuz teslim olması yönündeki açıklamasına “Asla teslim olmayız” şeklinde cevap veren İran lideri Ali Hamaney’in sözlerine, “İyi şanslar diliyorum” diye karşılık verdi.
ABD Başkanı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile dün bir görüşme yaptığını, görüşmede Putin’in kendisine “İsrail-İran konusunda arabuluculuk” önerisinde bulunduğunu belirtti.
Trump, Putin’in önerisine karşılık, “Dedim ki bana bir iyilik yap, önce Rusya’ya arabuluculuk yap. Bunu sonra düşünürsün” cevabını verdiğini aktardı.
WSJ: Trump aslında kararını verdi
Trump’ın bu konuşmasına rağmen Amerika’nın saygın ve önde gelen gazetelerinden olan The Wall Street Journal’ın manşetinden “Özel haber” diye duyurduğu bir haberde, Başkan’ın İran’a saldırmaya karar verdiğini Beyaz Saray’daki yakın çalışma arkadaşlarına söylediği öne sürülüyor.
Gazeteye göre Başkan bu kararı vermiş ama uygulamasını durdurmuş, çünkü İran’ın masaya gelmesini ümit ediyor.
İran’dan kalkan esarengiz uçaklar
Öte yandan dün akşam saatlerinde İran’dan havalanıp körfez ülkesi Umman’a giden üç uçak uluslararası alanda heyecan yarattı. Umman, ABD ile İran’ın görüşmelerini yürütmek için seçtiği İran körfezinin hemen ucundaki küçük krallığın adı.
Trump iç politikada sıkışık
Trump açısından karar vermeyi zorlaştıran veya kararını uygulamayı zora sokan bir başka unsur Amerikan iç politikası. Çünkü iran’a saldırı konusunda Trump’ı destekleyen taban ikiye bölünmüş durumda. Bu konuda The New York Times gazetesinde ayrıntılı bir haber analiz var.
Tahran semalarında İsrail uçakları
Başkan Trump’ın dediği gibi İran hava savunması tamamen ortadan kaybolmuş durumda. İsrail önceki gün ilk kez İran’a gündüz vakti uçaklarla saldırmıştı, dün de bazı İsrail uçakları Tahran semalarında görüldü.
İsrail’in bu güç gösterisine rağmen, elindeki mühimmatın İran’ın nükleer kapasitesini vurmaya yetmediği biliniyor. Öte yandan bu nükleer depoların vurulması halinde ortaya ne kadar radyoaktif kirlilik çıkacağı da tartışma konusu.
